Visreis naar Havoysund 2017
Havøysund Mei – Juni 2017
Het is weer zo ver, voor de negende keer waarvan zeven keer in ongeveer deze samenstelling. Via Cordes Travel vissen in Noorwegen, nu naar Havøysund, helemaal in het noorden. Alfabetisch: Diederik, Herman, Joost, Marc, Peter, Steven en Willy. Alfabetisch en niet de mooiste eerst en de slimste laatst … hoewel. Het is wel, toevallig, de jongste eerst en de oudste laatst.
Eigenlijk begon het niet zo goed twaalf jaar geleden in het voorjaar 2005. Wij uit België, met de auto naar Vardøy (Sotra), op de boot van Denemarken naar Bergen Noorwegen en dan een stukje naar het zuiden. Met ons gewoon vistuig voor de Zuidelijke Noordzee en dan horen vertellen, door de organisators, dat molens voor amateurs zijn en dat de echte vissers het doen met reels. Erg diplomatisch was dat toen niet en we weten niet of Raffie zich dat herinnerd maar onze Joost is het trauma nog niet helemaal te boven. Wel hebben ze snel veel bijgeleerd, zelfs zo dat we nu voor de negende keer Raffie en zijn ploeg in de arm hebben genomen om de grote, niet te grote, heilbot te vinden en aan de haak te slaan.
Dinsdag 30 mei – Woensdag 31 mei 2017
Na een voorspoedige reis, die verliep zoals gepland, met overnachting in Oslo, in een chic hotel bij de luchthaven, waar een biertje 80 kronen kostte, maar wel met nadien een uitgebreid lekker ontbijt, zijn we, na 28 uur op de baan en in de lucht aangekomen in Havøysund. Installeren in comfortabele huisjes met als eigenaardigheid dat een snelle afdaling van de trap je bijna in de pompbak van de keuken/leefkamer doet belanden, luisteren naar een regelgevende briefing, inkopen in een lokaal klein grootwarenhuis, en, omdat het morgen slecht weer zal zijn, om acht uur reeds voor de eerste keer, hier, de zee op, op zoek naar de eerste liefst 10 kilo zware heilbot.
Het begon, meer dan 10 jaar geleden met pilkers, zo zwaar als mogelijk en met dreggen, zo groot en sterk als mogelijk. Meerdere keren, op ongeveer alle plaatsen voor de kusten van Noorwegen, hebben we daarmee ongewild voor anker gelegen en hebben we onze dure gevlochten lijn moeten doorsnijden of doortrekken door ze vast te maken aan de boot. Gedaan die handel. Nu zijn het “Slim Jims”, Crazy Daizy’s”, “Big Bobs” en andere exotische toestanden, meestal gekocht op de Cordes Traveldag, die de markt uitmaken.
Na 5 uur op zee, koud (3°C), tussen de sneeuwvlagen in, nog kouder (1°C), geen heilbot, geen grote en ook geen kleine, één van onze grote principes komt in het gedrang. Groot principe: in Noorwegen eten we ‘s middags en ‘s avonds alleen proteïnen die we zelf gevangen hebben, voor koolhydraten zijn we meer breeddenkend, we beschouwen, terecht, dat alle producten van de C(x)OH groep volwaardige koolhydraten zijn. De door ons meest bekende, met toegevoegde vitaminen, uit die groep zijn: Karmeliet, Westmalle en Duvel. Bij gebrek hieraan zullen lokale varianten moeten voldoen. In meer geconcentreerde vorm worden vooral Hasseltse, Jack Daniëls, Bacardi, Habana, Cachaca, Ricard, ook voor in de vissaus of -soep, naar waarde geschat. Door gebrek aan heilbot dreigden deze principes dus in het zeewater te vallen. Gelukkig heeft onze tweede boot, op de terugweg, stiekem, besloten om op zoek te gaan naar minder gezochte en meer aanwezige vissoorten. Resultaat: 7 gulletjes, kleinere kabeljauwtjes van ongeveer 2 kilo elk. Zucht van verlichting, de principes blijven overeind, tenminste toch tot….
Donderdag 1 juni 2017
Voor de eerste keer voor ons, in die 15 jaar, maakt het ontbijt deel van het Cordes Travelpakket. Om 7 uur in de ochtend, in het restaurant, was alleen het Hoger Huis vertegenwoordigd, het Lager Huis lag nog in zijn voltalligheid te snurken. Al die jaren hebben we telkens twee huisjes gehuurd. Er was toen een duidelijk niveau verschil tussen de deelnemers. De meest beschaafde maar ook wel meest arrogante en oudste deelnemers werden samengelegd in wat het Hoger Huis werd genoemd, de natuur elementen kwamen zo samen terecht in het Lager Huis. Er moet wel erkend worden dat de niveau verschillen grotendeels verdwenen zijn, dit is eens temeer een bewijs dat de Cordes Travel vistrips serieus bijdragen tot het uitdragen van onze beschaving.
Maar terug naar vandaag; nadat iedereen ontbeten had, om 10 uur want dat moest gelukkig van de bevelvoerende juffrouw daar dan beëindigd zijn, en na het aantrekken van de drijfpakken zijn de twee boten afgevaren, eerst die van het Hogerhuis en dan die van het Lagerhuis. Nog maar pas buiten de haven werd de volgorde omgekeerd, die van het Lagerhuis zijn soms moeilijk letterlijk te volgen in hun dartele uitbundigheid. Het weer is niet te best, windkracht 4 en voor en na de winterse hagelbuien een 5. Er wordt beslist niet te ver van de thuishaven weg te varen want er wordt windkracht 7 verwacht en we willen kost wat kost terug thuis geraken om vis te kuisen en koolhydraten te nuttigen terwijl beslist wie wat zal klaarmaken voor het avondeten. De ene boot vangt één grote en één kleine pladijs, de andere boot vangt een beetje meer grote en ook een beetje meer kleine. Het Hogerhuis komt eerst binnen voor een pitstop, dat is een gevolg van de meer gevorderde gemiddelde leeftijd, en vertrekt opnieuw een half uur later.
Uiteindelijk wordt het niet zo een goede visdag vandaag, toch niet wat de vangst betreft, veel wordt goedgemaakt door het visavondmaal: kabeljauwfilet, gisteren gevangen, onder een croute van fijn gesneden dille, olijfolie, broodkruimel, peper en zout in de oven juist gaar met daarbij risotto met daarin verwerkt licht gestoofde broccoli, pepers, champignons en ajuin, een aperitiefje vooraf een drankje nadien en allen zullen goed slapen dromend van een schitterende visdag met misschien wel die furtieve heilbot morgen
Vrijdag 2 juni 2017
Allemaal vroeger op vandaag, voor acht uur reeds aan de ontbijttafel, nog wat aan de voorlijnen morrelen teneinde het juiste aanbod voor te schotelen om de vissen te verleiden te bijten en iets na negen uur in de boten. Koud, koud, zeven uur in het noorden van de Noorse zee, op het einde van een uitzonderlijk koud voorjaar, een zeewater temperatuur van amper vijf graden en daarboven een koude aanhoudende Noordoosten wind, windkracht vier tot vijf. Een tiental pladijzen van één tot twee kilo, drie kabeljauwtjes van drie kilo, één kleine zeewolf. Twintig kilo vis. Meer dan tweemaal wat we kunnen opeten. Een tiental kilo voor in de diepvries. De productie zal moeten opgedreven worden willen we allen samen aan de honderd kilo geraken (met 7 man 15kg pp) om diepgevroren naar vrouw en kind mee te nemen.
Aardappelen in de oven met juist voldoende peper en zout en wat citroen tegen het verkleuren, een salade van tomaat, komkommer en ajuin met een dressing van olijfolie en wijnazijn en pladijs en schar à volonté. Wat discussies over voorlijnen en de moeilijke keuze van ofwel alles zetten op die heilbot ofwel gaan voor meer andere vis: kabeljauw, koolvis, zeewolf. We komen er niet uit, het zal morgen wel een beetje van alles worden. Les héros sont fatigués. Even na negen uur zit iedereen in zijn bed. Op naar morgen…
Zaterdag 3 juni 2017
We zijn de eerste zeven in de ontbijtzaal, het is pas zeven uur. Geen Letten en geen Britten en geen Noren te bespeuren. Even voor negen uur varen we af. Naar het Noorden nu, naar de zuidkust van Hjemsøya. Het is nog altijd koud met regelmatig sneeuw en hagelbuien en de daar bijbehorende windstoten. Een klein koolvisje, een paar kleine gulletjes, ook geprobeerd met Crazy Daisies en zelfs met dode niet zo “life-bait”, op heilbot maar geen geluk. De tweede boot vangt een tiental kilo kabeljauw, goed voor een vijf kilo filet. Honger zullen we niet hebben maar veel overschot is er niet.
Iemand, niet één van ons, heeft vroeger een mooi, niet goedkoop kunstaas bij de steiger in het water laten vallen. Het ligt goed zichtbaar op de bodem van de haven. Een ander, wel één van ons, heeft het opgevist met een pilker, zo zie je maar, er wordt van alles gevangen … maar geen heilbot. Een ander van ons, niet de jongste en ook niet de meest wijze, moet oefenen om met zijn dochter lange afstanden te lopen. Boven op Havøysund eiland op meer dan twee honderd meter hoogte tussen de windmolens in de sneeuw een lokaal restaurant: Arctic View. Op de menukaart rendier, vis en kingkrab; misschien een idee voor later ? Stukken kabeljauwfilet, peper en zout, gewikkeld in schelletjes Serranoham meegebracht uit België en dan in filodeeg gelijmd met geel van ei, in de pan en op het boord bestrooid met ietsje parmasankaas. We vangen niet meer vis dan de andere maar we eten beter, zeker weten en dat kost ook effort.
Arctic View Kingkrab festijn met zicht op de Noordpool besteld voor maandagavond. De koorts neemt toe. Afvaart van de twee boten om 20:30. Het wordt hier niet donker, zelfs niet minder licht en dat verstoort de normale dag routine. Op hoop van zegen … heilbot? Middernacht gepasseerd, terug. Geen heilbot, wel kabeljauw, fileren, in de diepvries voor het thuisfront. Relaties met het thuisfront zijn revolutionair geëvolueerd door het gebruik van “Whatsapp”. Beelden gaan heen en weer, ook bedenkingen, goede raad soms. “Whatsapp” heeft wat van een groepsgesprek door het oprichten van een groep, hier de “Havøysund groep”, een groep die aanzet tot nadenken, zoals bij spreken voor een publiek. Er wordt meegeleefd. Een verbetering van de levenskwaliteit dank zij de moderne communicatiemiddelen en dat echt niet door Whatsapp alleen. Nog een drankje en dan naar bed want het is al
Zondag 4 juni 2017
Redelijk vroeg, niet zo vroeg als gisteren, maar toch bij de eersten aan het ontbijt: drie sneetjes toast, twee schelletjes kaas, drie schelletjes salami, een schep aardbeienconfituur, een hard gekookt ei, een glas fruitsap uit een zak en één of twee tassen koffie, voilà.
Hoe kan dat nu? De Noren, of zijn het de Britten, misschien de Letten hebben gisteren een heilbot binnen gebracht van 186cm, 70 kg? Misschien meer. En wij: nada! Toch wat heilbot betreft. Hoe komt dat? Een diepe gedachtewisseling, met gewetensonderzoek. Specifiek op heilbot vissen is een saaie gebeurtenis, zonder veel actie, een “Big Bob”-achtig aas aan de lijn en dan afwachten, al het initiatief moet van de heilbot komen, hij alleen denkt na en doet eventueel iets, toehappen misschien, de visser kan, ja moet zijn verstand op nul zetten, niet nadenken, niet handelen, alleen maar zijn, zoals een ajuin in de onderste lade van de frigo, en dat is ons probleem. Wij kunnen niet, alleen maar zijn als een ajuin in de onderste la van de frigo. Ons verstand blijft werken en komt met mogelijke handelswijzen voor de dag, toegegeven niet altijd de meest verstandige, soms zelfs compleet farfelu, maar toch producten van een intellectueel proces. We zullen moeten oefenen, leren dingen uitschakelen, streven naar vegetatieve toestanden. Er wordt voorgesteld om iedere visdag te beginnen met één uur staren in de onderste la van de frigo. Er is wel een bijkomend probleem: door de trap waarvan sprake in de eerste paragraaf van Dinsdag 30 mei 2017 kan de deur van de frigo niet helemaal open en de onderste la kan dus niet helemaal uitgetrokken worden, het wordt drummen voor deze mentale voorbereiding.
Terug op hoop van zegen afgevaren met twee boten om tien uur dertig, windkracht 5 à 6, naar een oppertje uit de wind op zoek naar pladijs … en de heilbot? Half vier, eerste boot, hij heeft wel het nummer vier, is terug. Zeven kabeljauwtjes, samen zo een twaalf kilo. Je ziet de uitvoering staat vrij los van de planning: geen pladijs zoals gepland aan de ontbijttafel maar gulletjes, stilaan begint het besef te groeien dat de visser wikt maar de vis beschikt. Ook de tweede boot, deze heeft nummer 2, brengt drie gullen en één zeewolf binnen. Intussen wordt de vissoep klaargemaakt, zonder prei want die hebben we niet, maar wel met veel ajuin, venkel, tomaat, zeewolf en kabeljauw, waarom er ook twee bloemkolen gekocht zijn blijft voorlopig een raadsel, voor de meesten onder ons toch. Een voorstel om wat meer pit in de soep te brengen door toevoeging van mosterd wordt ondemocratisch van de hand gewezen, dan maar mosterd op de begeleidende sneetjes brood. Het is wel erg lekker. Ontspanning met een rondje poker en naar bed op naar …
Maandag 5 juni 2017
Ontbijt zoals de vorige dagen, maar er is ook een soort “œuf à la Russe”, misschien omdat het Pinkstermaandag is. Het regent maar de vooruitzichten zijn dat het straks zal stoppen met regenen, het zijn hier straffe voorspellers. Om tien uur varen boot vier en boot twee af. Boot vier is alleen op zoek naar vis gegaan en komt na vijf uur, om 15:00, binnen met tien gulletjes een één zeewolf, alles samen een twintig kilo vis, goed voor zowat tien kilo filet, goed voor de frigoboxen naar huis.
En dan groot nieuws: een SMSje van boot twee: heilbot 134cm. Iemand van ons heeft dan toch de capaciteiten en de ingesteldheid van een ajuin in de onderste la van de frigo. Let wel er wordt niet gezegd, zelfs niet gesuggereerd dat dat zijn enige capaciteiten zijn. Er is zelfs een vermoeden van het tegendeel. Het is nu wachten op het verhaal: kwatongen beweren dat boot twee stiekem andere vissers met lokale “visgids” zijn gevolgd, dit doet uiteraard niets af van hun verdienste. Boot twee is binnen. Het is 16:45. Een wonderbaarlijke visvangst in minder dan zeven uur. Een heilbot van meer dan dertig kilo, een tweede heilbot van meer dan tien kilo en nog eens twee bakken met elk zo een dertig à veertig kilo kabeljauw, met ergens tussen al dat geweld ook nog een zeewolfje. Meer dan honderd kilo vis alles samen. Die frigoboxen naar huis zullen te klein uitvallen. En nu fileren en invriezen, er moet spoed achter gezet worden want om 19:00 begint het “Arctic View King Krab festival”.
De Letten, de Noren, de Britten, iedereen heeft moeten wachten want de Belgen waren vis aan het fileren. Geheel de werkplaats voor het fileren was ingenomen door de Belgen en hun vangst. De rest van geheel Europa heeft heel wat minder vis binnen gebracht, ze hebben staan wachten, ze waren er niet goed van, ze zeggen nu op een andere manier goedendag, ze weten niet dat het wapen op de Groeninge Kouter bij Kortrijk in 1302 de Goedendag was, zo wil tenminste de overlevering. Wij weten ook niet wat dat er bij komt doen, maar we worden meegesleurd door een, voor ons, vreemd, patriotisme. Als dat maar niet blijft duren. Het is nu zeven uur, met de taxi naar het restaurant vanwaar men, bij goede zichtbaarheid de Noordpool kan zien liggen op 19x60x1,8523=2111,28km (het restaurant ligt op 71° Noorderbreedte, 19° van de Noordpool).
Wat een zicht, hoog op een klip, 230 meter boven de arctische zeespiegel, de wand één groot raam, onder ons de zee, boven ons de zon, er tussenin welgevormde rondingen (waar komen die nu vandaan?) van cumulus wolken, de zichtbaarheid is goed maar niet goed genoeg om de Noordpool te zien, we weten trouwens niet hoe hij eruit ziet. De ene kan van hier 230m ver spuwen, een ander denkt dat hij iets anders van hier 230m ver kan doen maar hij wordt ervan weerhouden. Gegrilde Kingkrab, lekker brood met aïoli saus, een fris slaatje, twee biertjes en een aquavit: lekker maar het had wat meer krab mogen zijn en wat minder prijzig. Terug in de huisjes, de laatste koolhydraten worden soldaat gemaakt en dan, op naar de laatste dag hier…
Dinsdag 6 juni 2017
Een oerdrift heeft zich laten gelden. Het instinct van de fiere “jager-verzamelaar” cave-man heeft zijn werk gedaan. De vrouwen en de kinderen zullen geen honger moeten lijden. Er wordt voor hen gezorgd. Roffel op de borst. De voeten dertig centimeter uit elkaar, de handen tien centimeter van de dijen, licht rollende schouders, zo stappen ze als laatsten deze morgen de ontbijtzaal binnen. Naar wat ze ook kijken, hun neus staat steeds in de weg. De anderen slaan onderdanig de ogen neer. Ze erkennen hun meesters. De verhalen worden telkens opnieuw heroïscher, de armen zijn tekort, het gevecht met de Vis neemt homerische proporties aan. Gelukkig blijft het niet duren, het is het intrekken van de buik dat eerst verslapt, dan: geef het zout eens door, vanavond valiezenkoers en morgen gaan we naar huis, van de “hunter-gatherer-cave-man” zal tegen dan niet veel meer overblijven. Je voelt het, dat naar huis gaan is een blijde gebeurtenis, waar zijn mijn sloeffen. Volle zon, een beetje wind, voor een laatste keer dit jaar in Noorwegen de zee op, eigenlijk voor de lol en om de gigantische hoeveelheid visafval van gisteren te gaan dumpen als voedsel voor de volgende generaties vis.
Het is tien uur
Om twee uur is boot 4 terug. Vier uur weggeweest, hier en daar geprobeerd, maar geen vis. Het vuur is er uit. De gedachten zijn reeds thuis bij de vrouw en dan gaat het vissen niet meer, let wel het omgekeerde is ook waar: als thuis bij de vrouw de gedachten bij het vissen zijn zal het daar ook niet vlotten. We beleven een overgangsfase, nog één keer eten maken, ja, die bloemkolen, als dat maar geen Andréetje Van Duin wordt je weet van “ik heb hele grote bloemkolen, bloemkolen, bloemkolen … . En om vier uur is ook boot 2 terug en ook zij hebben niets gevangen; van hetzelfde laken een broek: als de gedachte er niet honderd procent bij zijn lukt het niet. De boten worden zorgvuldig gereinigd, met de hoge druk spuit, alle (vis)bloedsporen moeten weg zijn, werk voor twee man en vijf die commentaar geven. Ze doen het niet goed genoeg en ze moeten herbeginnen.
Het laatste avondmaal is genuttigd: goed getrokken vissoep, lauwe aardappelsalade met bloemkolen (daar waren ze dus voor) tomaat en cashew noten en gepaneerde kabeljauw brokken (de kilo avocado was voordien uit het vuistje genuttigd). Niemand moet met honger gaan slapen wel in tegendeel. Het is goed geweest, morgen de reis via Oslo naar Schiphol en dan met de auto naar België terug.
De visreis voor volgend jaar 2018 is reeds gepland, wederom bij Cordes Travel, we zullen met minstens tien zijn en gaan dan naar Risoysundet.
Groeten,
Joost Van Averbeke & Co
