De uitdagingen van een vistrip in het Skrei-seizoen
30-03 tm 06-04-2022
Proloog: Na 3 jaar voorbereiding mogen we eindelijk op avontuur
In september 2018 hebben we met onze groep in Nappstraumen gevist. Een mooie week met heerlijk weer tot wel 20 graden, krachtige koolvissen, lengen zo groot als regenpijpen en af en toe een mooie kabeljauw. Maar geen heilbot en geen grote aantallen grote kabeljauw. Visgids Martin wist ons te vertellen dat eind maart de periode was om zowel de (grotere) heilbot als de echt grote Skrei te vangen rondom het fjord van de Nappstraumen. Wij waren verkocht! In de loop van 2019 werd contact gelegd met Cordes Travel visreizen met dit plan en al snel was alles geregeld om het Skrei-seizoen van 2020 een poging te wagen. Totdat een Coronapandemie ons geduld 2 jaar op de proef stelde. Tot 3 keer toe waren de vismaterialen al gesorteerd en nauwkeurig uitgezocht door onze huisleverancier Peter. Maar zoals een grote legende ooit zei, ieder nadeel heb zijn voordeel’: in plaats van met 5 man (Peter, Jan, RJ, Dai en Maarten) werd de groep uitgebreid met Hans, Fred en Marcel. Wel zo gezellig!
Deel 1: Zonder dalen geen pieken
Hoe ga ik dit nu aan mijn zoontje van 3 uitleggen? Papa gaat een weekje vissen met 7 andere visvrienden. Een dag lang vliegtuig in, vliegtuig uit om op de bestemming in Noord-Noorwegen uit te komen. In de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw ging een groot deel van dezelfde groep met opa’s met de auto naar Denemarken. Op de Grote en Kleine Belt werden daar de mooiste kabeljauwen van 10-12 kg gehaakt. Fast forward naar 2022 en door de teruglopende visstanden in onze zeeën moeten we het voor de grote kabeljauw steeds hogerop in het Noorden zoeken. De afgelopen 2 decennia ging het van Avik Brygge en Masfjordness in het zuiden van Noorwegen, naar Trondheim en uiteindelijk het Noorden met Lyngseidet, Mefjord Brygge (Senja) en Nappstraumen. Deze laatste droomlocatie werd in september 2018 voor het laatst bezocht, waarna het plan ontstond om tijdens het Skrei-seizoen in maart 2020 opnieuw naar deze locatie af te reizen.
De eerste dag heeft één van onze 2 visboten visgids Calle aan boord. Zelfs Calle is ‘very excited’ omdat we voor het eerst in 3 weken naar buiten naar het Noorden lijken te kunnen om te vissen op de gronden waar de Skrei zich deze tijd van het jaar op houdt op 60-90 meter diepte. Na een onstuimig tochtje beginnen we zeiltjes aan de horizon te zien, eerst dachten we nog even aan een verdwaalde zeilboot maar al snel is de hele horizon bezaaid met bootjes. De commerciële visboten in Noorwegen zijn, hier op de Lofoten in ieder geval, niet van die mammoettankers als op de Noordzee en blijken een klein zeiltje te hebben staan. We naderen de juiste diepte, het is bezaaid met visnetten en visboten, dus de spanning aan boord stijgt snel. Naast wat opkomende zeeziekte hier en daar door de hoge rollers waar we overheen moeten om in het beloofde land te komen. Dan ineens stopt de boot met Calle erin en wordt over de boordradio geroepen dat we geadviseerd worden om de boten te keren en naar het rustigere water in het Zuiden te gaan. Na wat overleg wordt besloten toch die laatste 5 minuten naar de visstekken te gaan om in ieder geval even te proberen te vissen.
Als je dan dus op het moment van het jaar, op dé toplocatie van Noorwegen op de eerste dag je shad of pilker te water laat op de plek waar de grote Skrei opgestapeld zou moeten liggen in de oceaan dan zijn de verwachtingen natuurlijk erg hoog gespannen. Na wat zoeken en proberen op verschillende stekken moet uiteindelijk toch deze trip naar het Noorden afgebroken worden. In het Zuiden wordt er later die middag nog wel wat gevangen door de Bergen boot (met name Marcel is lekker op dreef op zijn eerste Noorwegen trip), maar zoals Calle het benoemd ‘fishery is tricky today’. Dit zijn dus zijn woorden voor ‘zeer slechte vangsten’. Op onze boot wordt er zelfs echt maar een enkel visje gevangen waarvan de grootste kabeljauw door Dai van net geen meter. Lichtelijk ontgoocheld terug de haven in, maar daar horen we van de tweede visgids dat ook zij zeer slecht gevangen hebben. In A Rorbuer 30 kilometer verderop was het wel gelukt om op het Noorden te vissen en heeft men, zo lezen we later ook terug op de vangstberichten van Cordes Travel, bakken vol grote kabeljauw gevangen. Wat een bizarre sport blijft het toch. Terug in het huisje moet ik via Facetime mijn zoontje van 3 uitleggen dat papa niets gevangen heeft vandaag. Vroeg naar bed en morgen met een nieuw plan weer op. Zoals Dai zijn vader quotte: ‘zonder dalen, geen pieken in het leven’.
Deel 2: Missie Skrei
Met al die sneeuw om ons heen voelt het zo nu en dan als een wintersportvakantie. Elke blik in de verte levert een sprookjesachtig plaatje op met water, bergen, sneeuw en zo nu en dan een zeearend of een zeehond. Het is echt betoverend om in deze tijd van het jaar in Noorwegen te zijn. Voldoende daglicht en zon al om te vissen, maar je kunt je wel inleven in de ruwheid en eenzaamheid die de lokale inwoners hier in de winterperiode moeten doorstaan.
Vandaag allemaal met frisse moed weer opgestaan, in de wetenschap dat met vissen geen dag hetzelfde is. Zeker niet in Noorwegen. Het blijft een spel met de elementen, ook al ben je in de droomlocatie voor Skrei en Heilbot in dé periode van het jaar. Dit maakt vissen natuurlijk zo’n leuke sport, maar het zat ons gisteren ook wel wat in de weg omdat de verwachtingen zo hoog gespannen waren. Voordeel daarvan is dan weer dat de mens automatisch zijn verwachtingen naar beneden bij gaat stellen. Vanwege de wind adviseerden de visgidsen om alleen ‘s ochtends vroeg naar het Noorden te varen, dus wij gingen naar het Zuiden van de Nappstraumen om daar rond de 70 meter diepte op de Skrei te jagen. Al snel volgden enkele mooie exemplaren van 103cm, 104cm en 108cm (gewicht tussen de 10kg en 12kg). De Skrei zwemt echter niet in hele grote scholen, en de vissen die je op de fishfinder ziet willen ook niet altijd bijten. Op onze twee boten toch ook vandaag weer een aantal (gelukkig andere) mannen die weinig tot niets vangen helaas. Het blijft dus een ‘tricky’ visserij zoals visgids Calle het zou noemen.
Robbie had helaas nog niets gevangen, en dan begint hij zich altijd wat te vervelen. Even rustig lunchen, thee uitdelen aan de rest van de bemanning. Maar de wind begint toe te nemen en de golven ook, dus de schipper stelt voor om nog een laatste stek van gister te proberen die iets ondieper ligt op 50 meter met een glooiing richting 30 meter, waar toen ook veel aasvis te zien was op de fishfinder. Daar deed Robbie zijn naam en faam als Rekordmeister eer aan, 4 jaar geleden ving hij in Nappstraumen de grootste vis met een leng van 145cm en ging hij dus met de beker naar huis. Dit keer was een echte big van een Skrei van 123 cm het haasje, al kwam Robbie er zelf ook niet zonder kleerscheuren vanaf want die was na 15 minuten pompen helemaal kapot. Alle kabeljauw records van onze groep van de afgelopen decennia werden in een keer uit de boeken gevist. Uiteindelijk is dat in ieder geval deels waarvoor we die hele mooie tocht naar het hoge Noorden ondernomen hebben.
Paar kleinere exemplaren kabeljauw meegenomen voor het avond eten, voordeel van geen vis mee naar huis nemen is dat je lekker snel met zijn allen gezellig aan de borrel zit. Vanuit de “Big Cabin” met fabelachtig uitzicht over de fjord genieten we nog na van de heerlijke dag. Zo minutieus als de voorbereiding op visgebied gebeurt door Peter, is het op culinair gebied de Franse slag die de klok slaat onder leiding van onze chefkok Dai. Na aankomst op vliegveld Leknes is de lokale supermarkt leeg geroofd en dat resulteert dag na dag in de heerlijkste culinaire hoogstandjes van de hand van onze chefkok. Wij begrijpen allemaal nog steeds niet waarom hij geen restaurant in Amsterdam begonnen is.
Inmiddels is er buiten een soort sneeuwjacht ontstaan en wordt de wind stormachtig. Morgenochtend mag iedereen eerst even uitslapen en dan gaan we hopelijk het voordeel van Nappstraumen kunnen benutten dat je hier onder vrijwel alle weersomstandigheden kunt vissen.
Deel 3: Natuurlijk intermezzo
Persoonlijk vind ik het heerlijk om op te staan en uit te kijken over een vers sneeuwdek. Wat een rust en tijdloosheid geeft dat. Er is genoeg gevallen want er hangt een Arctische Depressie in onze buurt, dat was natuurlijk enigszins te verwachten in deze tijd van het jaar. Het geeft ons een lekkere rustdag, want uiteindelijk besluiten de visgidsen dat de boten niet uit mogen varen. Er staat een windkracht 8 door het fjord heen waardoor er helaas niet te vissen valt.
Wij besluiten in de loop van de dag een lange (sneeuw)wandeling te maken. De brug over het fjord waaien we bijna af en als we een pad van de weg af nemen staan we al snel in een kleine meter sneeuw. De huizen waar we voorbij lopen en waar mensen thuis zijn, staan ons verbaasd aan te kijken. Voor hen lastig te begrijpen dat sneeuw een unicum is waar wij Hollanders graag optimaal van genieten, aangezien zij de helft van het jaar niet anders weten. De rustdag geeft ons ook de kans nogmaals de lokale supermarkt te plunderen. Omdat we de storm al zagen aankomen, hebben we vrijdag extra visjes meegenomen. De schande om tijdens een vistrip vlees te moeten eten is ons dus gelukkig bespaard gebleven. De zelf gemaakte kibbeling met verse remoulade saus was echt buitenaards lekker.
Deel 4: Nog meer natuurgeweld
Na al het natuurgeweld mochten we weer op pad. Het weer was echter nog steeds onder invloed van de depressie, veel wind en sneeuw. s Ochtends heb ik zelf nog een stuk hard gelopen door de sneeuw, met windkracht 6-7 tegen kwam ik amper vooruit en was ik blij dat ik mijn rondje kon afmaken in de tunnel onder de Nappstraumen door. Met vissen was het niet veel beter. Boten met een schep sneeuwvrij gemaakt, na 2 uur vissen konden we wederom aan de slag, en 2 uur later nog een keer. Dit zijn dan ook behoorlijk uitdagende omstandigheden om in te vissen. Vanwege de wind werd in eerste instantie besloten om in het fjord op heilbot te vissen met beide boten. Maar met een dergelijke kou en sneeuwjacht wordt een ieders geduld natuurlijk toch wat eerder op de proef gesteld dan wanneer het 15-20 graden is met een lekker zonnetje. Uiteindelijk na een anderhalf uur toch besloten om in het Zuiden net buiten het fjord te vissen op kabeljauw. Ook vandaag wilden we natuurlijk niet de schande ervaren om nog naar de supermarkt te moeten rijden voor vlees voor ons avondeten. Het zicht was inmiddels door de sneeuw minder dan 20 meter, dus het varen vergde veel concentratie en we vaarden eigenlijk volledig op de navigatie. Eenmaal op de locatie voor de kabeljauw bleek de wind daar inmiddels ook behoorlijk op te steken en de golfslag bouwde zich behoorlijk snel op. Dit maakte het voor de ouderen onder ons niet meer prettig vissen.
Toen het maaltje binnen gehengeld was, werd dan ook na overleg tussen beide boten besloten om terug te keren en vanwege het slechte zicht bij elkaar te blijven. Uit het niets dook er ineens een krijsende menigte meeuwen op, duikend in het water. Normaal in de zomerperiode betekent dit: koolvis! Dit keer bleek het te gaan om een school prachtige orca’s die aan het jagen waren. Enthousiasme op beide boten, dit was toch wel een prachtig geschenk van moeder natuur. De Rekordmeister heeft nog heel even geprobeerd een orca aan de haak te slaan (of de grote kabeljauw die hij er mogelijk tussen verwachtte), maar geen activiteit op de door ons aangeboden kunstazen. De haring werd vakkundig omsingeld door de groep orca’s en naar binnen gewerkt. Even plotseling als de voorstelling voor ons begon, waren de orca’s ook weer vertrokken. Maar ze hadden een onvergetelijke indruk bij ons achter gelaten en maakten een ietwat door het weer in het water (of eigenlijk sneeuw) gevallen visdag meer dan goed. De hele groep zat met een enorme high aan de eettafel, al kan dat ook komen door de meesterlijke maaltijd die chefkok Dai ons weer voorschotelde. Hij bleek die week een oneindig aantal variaties aan recepten voor kabeljauw te hebben.
Deel 5: Spierpijn van de Skrei
Helaas had Marcel verplichtingen thuis dus die werd om half 7 naar het vliegveld gebracht na de vierde dag. Dan ga je toch even een (tussen)balans op maken, en op visgebied waren er dus wel een aantal mooie kabeljauw en koolvis gevangen maar de aantallen waren toch wat beperkt en er was nog geen heilbot gevangen. De laatste twee dagen leek het weer en met name de wind gunstig genoeg om aan de Noordzijde op de open zee te vissen. Hier zouden uiteindelijk toch de beste kansen zijn op het vinden van grote scholen Skrei.
Op de een na laatste dag was het uiteindelijk dan toch raak. De ochtend verliep al redelijk met een aantal mooie vissen van boven de meter, waaronder een leng van 114cm. Maar in de loop van de middag leek het happy hour begonnen. Helaas was onze tweede boot net daarvoor van de zee afgegaan omdat de deining toch weer wat heftiger werd. Op onze boot wisten we echter niet wat ons overkwam, meerdere malen alle hengels krom met kabeljauw van allemaal boven de meter. Een pilker leverde eigenlijk meteen vis op bij het raken van de bodem, terwijl het bij de shad wat langer duurde maar daar werd vaak wel de wat grotere vis aan gehaakt. Omdat we dit nog niet eerder hadden meegemaakt tijdens deze vistrip bleef iedereen in hoog tempo door vissen waarbij iedere inworp dus een vis van boven de meter opleverde. Uiteindelijk werden enkel nog de vissen van boven de 1.10m op de gevoelige plaat vastgelegd maar dat leverde alsnog voldoende mooie plaatjes op. Helemaal kapot maar voldaan kwamen we uiteindelijk s avonds in de haven terug. Na 1 april wordt het pas na half 9 donker in Nappstraumen dus als je een goeie sessie te pakken hebt kun je nog best even rekken. De spieren in onze armen en rug vonden het minder leuk.
Nog met de adrenaline van de middag in ons lijf werd tijdens het avondeten besloten dat de volgende ochtend 1 boot terug zou gaan naar de Noordzijde, vanwege de verwachte golfhoogte van 3m besloot de andere boot naar de Zuidzijde te gaan. Vol verwachting dus weer op pad s ochtends vroeg, later gevolgd door de andere bootjes die het door de goede vangsten van de dag daarvoor ook meest op de Noordzijde gingen proberen. Zoeken, zoeken en zoeken, en helaas weinig vangen. Dit is dus precies waardoor vissen altijd leuk blijft. Net als je denkt dat vissen veranderd in vangen blijkt dit toch niet te kunnen. Dit samen met de kou en de vermoeidheid van de dag ervoor was voor twee man van onze boot aan de Noordzijde de druppel, en hen hebben we dan ook afgezet bij het huisje. Dai heeft een half uur op de vloerverwarming van de badkamer gelegen om weer wat op te warmen.
De laatste uurtjes vissend op het water aan de Zuidzijde gingen gelukkig tegen verwachting in een stuk beter dan de Noordzijde eerder op de dag. Peter verbeterde meteen zijn record met een Skrei van 110cm en van de andere boot kregen we ook hele positieve berichten met continu vis en uitschieters van 118cm voor Fred en 116cm voor Hans. Een heerlijke laatste visdag voor hun dus. Eenmaal op die stek aangekomen met de tweede boot, kon ook voor ons het happy hour weer beginnen. Op deze manier is vissen wel topsport. Prachtige exemplaren werden er nog geland. Er werd zelfs een half uur verlenging verleend op de afgesproken tijd waarop we naar huis zouden terug gaan om de spullen in te pakken voor de terugreis. In dat half uur krijg ik een aanbeet die door de slip loopt tot op de bodem, inmiddels ook enigszins vermoeid van de dagen die achter de rug liggen heb ik alle moeite om de vis van de bodem af te krijgen. Een mooi gevecht en een kwartiertje later kan ik heel trots een Skrei van 127cm aan de jury voorleggen, foto nemen en weer levend retourneren naar de bodem van de zee. De Rekordmeister verslagen op de Duitse manier: in de blessuretijd. Moet eerlijk gezegd worden dat de Skrei van de Rekordmeister tussen de 22 en 24 kg woog, en die van mij zal de 20 kg niet gehaald hebben. Maar de beker waar wij om strijden gaat om de grootste vis, en dus mocht ik ‘s avonds bij het eten van Peter de beker van dit jaar in ontvangst nemen. Die krijgt een mooi plaatsje in Nederland, net als alle prachtige herinneringen van deze vistrip.
Epiloog: waarom vissen altijd vissen zal blijven en niet vangen
Vissen in Noorwegen in het skrei-seizoen is een ongelooflijk avontuur, wat in zijn geheel aan al onze verwachtingen heeft voldaan. De winterse omstandigheden maken het uitdagend, maar tegelijkertijd op een bepaalde manier episch. De resultaten die behaald worden met het vissen, krijgen hierdoor juist nog meer glans. Het ziet er op de plaatjes natuurlijk prachtig uit zo’n monsterlijke heilbot of kabeljauw gevangen in dit topseizoen van het jaar, maar daar zijn vaak heel wat uurtjes vrieskou trotseren aan vooraf gegaan weten we nu. Een goede voorbereiding qua kleding en materiaal maakt hierbij, nog veel meer dan in de zomerperiode, het grote verschil.
Los van het materiaal, de uitrusting, de locatie, de periode van het jaar en de getijden spelen er helaas ook externe factoren een rol die je niet in de hand hebt. In ons geval was dit deels het weer, maar vooral het feit dat de haring vorig jaar en dit jaar op grotere afstand van de kust verblijft. Hierdoor blijven ook de hele grote scholen kabeljauw op grotere afstand, en zelfs voor de vissers op de Lofoten lastiger bereikbaar. Dat is althans de uitleg van de lokale vissers en visgidsen, het is te hopen dat dit de waarheid is en dat niet over een aantal jaar blijkt dat de stand van de kabeljauw ook daar op de Lofoten al heel erg teruggelopen blijkt te zijn, of dat ons klimaatprobleem met de opwarmende zeeën op de een of andere manier van invloed is op dit ecosysteem.
In dat geval zou ik niet weten waar ik met mijn zoontje van nu 3 over een jaar of 15 dan nog naar toe kan om te vissen op grote kabeljauw en heilbot? Het zou toch zonde zijn om dat verslavende gevoel van het drillen van zo’n grote kabeljauw, koolvis of heilbot niet meer mee te kunnen maken? In ieder geval kan papa dan nog wel trots aan zijn zoon vertellen dat hij in 2022 op de Lofoten zoveel kabeljauw van boven de meter heeft gevangen dat hij er nog dagen spierpijn aan over heeft gehouden.
Als laatste wil ik uiteraard Linda en Raffie bedanken voor alle goede zorgen. Door de Coronaperikelen hebben zij ongelooflijk veel werk moeten verzetten om onze reis telkens te verzetten. Ik hoop dat zij over 15 jaar ons nog steeds van advies kunnen voorzien waar ter wereld we de mooiste vis avonturen kunnen beleven.
Maarten
